Bundan tam 1 yıl önce tüm internet kullanıcılarını yakından ilgilendiren önemli bir olay yaşandı. Kampanyamız sayesinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) toplantı üstüne toplantı yaparak 2016/DK-THD/518 sayılı AKN düzenlemesi ile tüm internet servis sağlayıcıların (İSS) ve mobil operatörlerin en geç 31 Aralık 2018 tarihinde AKN’li tarifelerin satışını sona erdirmesine karar verdi. Türkiye’de (belki de dünyada) eşine az rastlanır bu karar, her türlü yıldırma politikasına karşı mücadeleye devam eden hareketimizin ve bu süreçte hep yanımızda olan destekçilerimizin büyük bir başarısıydı.
Nasıl başladık, AKK neydi?
Tüm bunların başlangıcı 2016 yılına dayanıyor. O günlerde internet hızımız ne olursa olsun sözde “adil” kullanım kotamız dolduktan sonra hızımız 3 Mbps’ye düşüyordu. 100 Mbps almış olsak bile 50 GB gibi gülünç kotalarla 1 aylık fatura döneminde en fazla birkaç gün tam kapasitede kullanabiliyorduk. Üstelik bunlar ‘’50 GB AKK’li Limitsiz’’ gibi oksimoron ifadeler içeren kampanyalarla satılıyordu. Kota bitince öldürmüyordu ama süründürüyordu. İnternette gezinirken karşımıza çıkan ‘’AKK’yi doldurduğunuz için hızınız 3 Mbps’ye düşürülmüştür.’’ uyarısı çilenin başladığını haber veriyordu.
Bu durum İSS’lerin çok işine geliyordu. En az yatırımla en çok kâr oranına ulaşıyorlardı. 2016 yılı ve sonrası için hız bile sayılamayacak 3 Mbps ile insanları çileden çıkarıyorlardı. Bayramlarda, tatillerde, özel günlerde veya kendi ürünlerinin yanında vermek istedikleri zaman ise AKK’yi kaldırıp sınırsız internet sağlayabildiklerine de defalarca şahit olduk. Bunun yanı sıra kotası bitenlere kota paketeri, hızı düşenlere yüksek hız paketleri satarak ek gelir sağlıyorlardı. Yani 100 Mbps interneti bir bütün olarak düşünürsek bunu parçalara bölüp var olmayan bir değer üretiliyordu. Bunun tüketiciyi aptal yerine koyan, internet altyapısını gelişmemiş halde bırakan haksız bir düzen olduğu besbelliydi.
Böyle bir haksızlığa karşı o zamanki adıyla İnternette Kotaya Hayır kampanyasını başlattık. Farkındalık uyandırıcı ve gündem belirleyen içerikler üreterek, etkinlikler düzenleyerek, yetkili insanlarla iletişim kurarak yıllarca süren mücadelenin sonucunda 2019’a girerken AKK’yi kaldırtmayı başardık. (Sürecin tüm ayrıntılarına https://internettekalite.com/tarihce/ adresinden ulaşabilirsiniz.)
Geçiş Dönemi
2016/DK-THD/518 sayılı BTK kararıyla 31 Aralık 2018’in AKK’nin kalkması için son gün olarak belirlenmesiyle İSS’lere tam 2 yıl hazırlık süresi verilmişti. Aynı kararda 1 Mayıs 2017 – 31 Aralık 2018 tarihleri arasında AKK’li tarifelerde hızların 3 Mbps yerine daha ‘adil’ bir şekilde abonenin paket hızına göre kademeli olarak düşmesi sağlandı. Gece saat 2 – 8 arasında da kullanımlar AKK’den sayılmadı. Hızların paket hızına oranlı düşürüldüğü bu geçiş döneminde yaşanan kısmi iyileştirmeler 2 yıl bekleyecek olan internet kullanıcılarının bir nebze rahatlamasını sağladı.
1 Mayıs 2017’den 31 Aralık 2018’de AKK’nin tamamen kalkmasına kadar geçen bu yaklaşık 1,5 yıllık sürede internet kullanıcıları hiçbir ek ücret ödemeden daha iyi bir internete kavuştular. Turkcell ve Kablonet ise her zamanki gibi anti kahraman rolüne bürünerek yıllardır var olan ama kimsenin aslında tercih etmediği kotalı paketleri biraz süsleyip fiyat olarak AKK’li paketler yerine ikame edebileceklerini düşünerek peş peşe aşım ücretli kotalı tarifeler ve bitince kesilen kotalı tarifeler duyurmaya başladılar. Bunlara hemen güçlü bir tepki göstererek kısmen bastırabildik. Ancak tüketicilerin bir kısmı bilinçsizlikten veya mecburiyetten bu paketlere geçince maalesef kotalı paketlere olan talep ve bu paketlerin kullanımı yıllar sonra tekrar artış gösterdi.
TürkNet, düzenlemenin son gününü beklemek gerekmediği için Eylül 2017’de kotalı tarifeleri tamamen kaldırdığını duyurmuştu ve biz de tebrik etmiştik. TürkNet Genel Müdür Yardımcısı Sinan Kurmuş o yıl Teknoseyir’e verdiği bu röportajda açıkça isim vermese de ‘’…internet kullanıcılarının baskısıyla, kampanyasıyla çığlığıyla olan bir şey bu. Yani o Change.org’taki 300 bin imza bence çok değerli bir şeydir. BTK’ya yapılan şikayetler bence çok değerli şeyler.’’ diyerek kampanyamızın rüzgarını arkalarına alarak bu kararı verdiklerini ortaya koymuş oldu.
Daha önce birkaç tekele mahkum olan tüketiciler; artık bu rüzgarı arkasına alarak kotasız ve uygun fiyatlı tarifeler sunan birçok İSS’nin piyasaya girmesiyle yeni alternatiflere sahip oldu.
Karar Tarihine Yaklaşırken
Tarih yaklaştıkça bazı İSS’lerin etekleri tutuşmaya başladı. Koskoca iki yılda interneti iyileştirmek adına neredeyse hiçbir hazırlık yapmayıp, bu sürede çeşitli “hınzırlıklar” yapmak için türlü türlü planlar yaptıklarını biliyorduk ve günü gelince bunu bizzat görmüş olduk. Türk Telekom, BTK kararını ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’u hiçe sayarak taahhütlü abonelerinin taahhütlerini tek taraflı olarak abone aleyhinde değiştirerek onları zorla ‘’ek kota’’ diye bir uygulamaya geçirmek istedi ama yine karşılarında bizi buldular.
Bu hukuk dışı girişime karşı düzenlediğimiz etkinliklerle tüketiciler olarak güçlü bir şekilde tepki göstererek hak ihlali yapanları püskürtmeyi başardık. Böylece Türk Telekom’a büyük bir geri adım attırarak hakkımızı gasp etmelerine izin vermedik. Daha sonra yapmaları gerekeni kendi lütufları gibi duyurarak kaçınılmaz sonla yüzleştiler.
Beklenen Gün
Tüm bunların ardından o gün geldi çattı. Hepimiz heyecanla geri sayıma başladık. 31 Aralık 2018’de kalkması beklenen AKK nedense bir gün sonra kaldırıldı. Yıllarca bekledikten sonra bunu gözardı ederek başarının haklı gururunu yaşadık. Ancak bu sadece bir adımdı. Önümüzde hâlâ birçok sorun bizi bekliyor. Bunların çözümü için gece gündüz çalışıyoruz.
2019′a Girdikten Sonra…
BTK kararının yürürlüğe girmesiyle birlikte AKK’li tarifelere abone olan milyonlarca kullanıcı hiçbir ek ücret ödemeden otomatik olarak gerçek sınırsız tarifeye sahip oldular. Yıllar süren çilenin ardından birçok kişi rahat bir nefes alarak kota hesabı yapmadan internet kullanmanın keyfini sürmeye başladı. Alternatif İSS’lerin de çoğalmasıyla gerçek sınırsız internet kullanan kişilerin sayısı büyük oranda arttı.
Öte yandan maalesef hâlâ sorun yaşayan çok sayıda internet kullanıcısı bulunuyor. Evine altyapı ulaşmayan veya ADSL’e mahkum olan, port bulamayan, kotalı tarifelere geçirilen insanların sayısı hiç de az değil. Durum buyken ülkemizde altyapı konusunda tekel olan Türk Telekom, kıl tüy hesabı yaparak 303 bin km olan altyapısının 7,5 milyon km olduğunu iddia etmeye başladı.
Kararın Sonuçları ve Değerlendirme
Bugüne kadar geçirdiğimiz -dile kolay- 4 – 5 yılı kısaca anlatmaya çalıştık. Şimdi bunun sonuçlarına bakalım.
350 bin imzayı aşan İnternette Kotaya, Kısıtlamaya, Düşük Hıza, Fahiş Fiyatlara Hayır! kampanyamızın AKK ayağını nihayete vardırdık.
Bununla beraber 1 Mayıs 2017’de başlayıp 31 Aralık 2018’e kadar hızların paket hızına oranlı düşürüldüğü geçiş döneminin sonuna gelmiş bulunduk. Bu 1,5 yıllık geçiş sürecinde hızlar birden 3 Mbps’ye düşmüyor ve geceleri kota sayılmıyordu. Birçok kişi bundan memnun kalmıştı. O kadar uzun sürmesi ise insanlarda bir rehavete, hatta unutkanlığa sebep olmuş gibi görünüyordu. Çünkü AKK tamamen kalktığında AKK’yi savunan insanlar türedi. Bu kişilere göre AKK gayet iyiydi ve her şeyi mahvetmiştik ama unuttukları şey AKK sandıkları uygulama aslında bizim kampanyamız sayesinde getirilen geçici bir iyileştirmeydi. 2017 öncesindeki 3 Mbps’ye düştüğümüz o günleri tamamen unutup akıl almaz yorumlarda bulundular ve 1 yıl geçmesine rağmen hâlâ bu tür yorumlarla karşılaşmak mümkün.
Bazı kişiler ise ”AKK gitti, kota geldi” demeye devam ediyorlar. AKK kalkınca kotalı tarifeler icat edilmedi. Aslında hep satışta olan kotalı tarifeler, AKK kalktıktan sonra İSS’ler tarafından AKK yerine koyularak yaygınlaştırılmaya çalışılıyor. AKK ile sürdürdükleri en az yatırımla en çok kazanç düzeninin, AKK‘nin kaldırılması nedeniyle sekteye uğraması sonucu böyle bir arayşa girdiler. BTK’nın düzenlemesinin amacına aykırı bu durumun daha fazla geç kalınmadan düzeltilmesi gerekiyor. Bir iyileştirme olan BTK düzenlemesi ile AKK’nin kaldırılmasının sonucunda onun yerine daha kötüsü olan normal kota koyulamaz. Kötüden iyiye sıralama yaparsak kotalı internet, AKK’li internet ve sınırsız internet şeklinde sıralanır. Bu gayet açıkken AKK’nin kalkmasının ardından yapılacak tek şey yerlerine sadece hıza göre fiyat farkı bulunan gerçek sınırsız tarifeler koyulmasıdır. Bu düzenleme geriye gidilmesi için yapılmadı. Bazı teknoloji editörlerinin sandığının aksine bu duruma hiçbir zaman alışmadık. Kotalı tarifeleri asla kabul etmiyoruz.
Bir başka şaşırtıcı eleştiri de Türk Telekom’un fahiş fiyatlı tarifelerine öfkelenip tüketici hakları için mücadele eden bizleri suçlamaya yönelen insanlardan geldi. İddialarına göre biz hakkımızı aradığımız için fiyatlar yükselmiş. Ne istediklerini tam olarak bilemiyoruz ama galiba bu kişilere göre hiç ses çıkarmayıp 50 GB AKK’li ve hızı ne olursa olsun özünde 3 Mbps olan tarifelerle 5G devrine girmemiz gerekiyordu.
Olaya yüzeysel bakan kişiler için AKK daha uygun fiyata aynı hizmeti sunuyor gibi gözükebilir. AKK illüzyonu o fiyatların daha uygun gibi görünmesine neden oluyordu. AKK adeta bir deneme sürümü gibiydi. Kota hesabı yapmadan rahatça kullanırsak birkaç günlüğüne keyfini sürebilir ve ardından ay sonuna kadar kotanın sıfırlanmasını beklerdik. Aslında olaya böyle baktığımızda AKK’li tarifelerin ederinden daha pahalı olduğu sonucuna varıyoruz. Bugün gelinen noktada o daha uygun sanılan AKK’li tarifelerin eşdeğer veya yakın fiyatlarına çok daha yüksek hızlı fiber internet satın alma imkanlarımız var. Eski sistem tam bir düzenbazlık olduğu için sınırsız internete aynı fiyatlarla geçilmesi zordu.
Herkesin bildiği üzere, teknolojinin birçok alanında olduğu gibi internet de döviz kurlarına bağlı bir alan ve kampanyamızı sürdürdüğümüz sırada ülkemizde yaşanan siyasi ve ekonomik olaylar sebebiyle Türk Lirası dövize karşı önemli oranda değer kaybetti. Bu durum fiyatların olması gereken seviyeye inmesine karşı bir direnç oluşmasına sebep oldu. Bu yüzden elde ettiğimiz kazançları tam anlamıyla hissedemiyoruz. Eleştirirken elimizde olmayan ülke şartlarını da gözardı etmemek daha hakkaniyetli olacaktır.
Sonuç olarak ne kazandık, ne kaybettik?
Kazandıklarımız:
- Türkiye internet odaklı bir tüketici hareketi kazandı.
- İnternet konusundaki farkındalık artırıldı.
- Bilinçli internet kullanıcısı çoğaldı.
- Uygun fiyata kotasız internet satan İSS’ler ortaya çıktı.
Kaybettiklerimiz:
- İSS’lerin oyalamaları yüzünden iki yıl.
Yorum yapmak istiyorsan: forum.internettekalite.com